Kararların Konusu: Acente

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2019/**** E. - 2020/**** K.

Asıl dava, taşıma sözleşmesinden kaynaklanan tazminat, birleşen dava ise, taşıma sözleşmesinden kaynaklanan rücuen tazminat istemine ilişkin olup, mahkemece davalı Ofg Ltd. Şti. dışındaki davalılar yönünden asıl davanın kabulüne, birleşen davanın ise kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar, yalnızca birleşen dosya davacısı vekili tarafından ve birleşen dava yönünden temyiz edilmiş olup, Dairemizin 29/09/2014 tarih ve 2014/10022 Esas, 2014/14836 Karar sayılı ilamıyla birleşen dava davacısı yararına bozulmuştur. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucu, birleşen dava davacısı yönünden dosyanın tefrikine karar verilmiş olup, asıl dava yönünden ise dosyanın HMK 150/1 maddesi gereğince işlemden kaldırıldığı, yasal 3 aylık süre içinde de davanın yenilenmediği gerekçesiyle HMK 150/5 maddesi gereğince davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Ancak, bozma ilamı öncesi mahkemenin verdiği karar, yalnızca birleşen dava davacısı tarafından ve birleşen dava yönünden temyiz edilmiş olup, asıl davaya ilişkin verilen karara ilişkin taraflarca temyiz kanun yoluna başvurulmamıştır. Dolayısıyla, asıl davaya ilişkin ilk derece mahkemesince verilen karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. Bu durumda, mahkemece, asıl davaya ilişkin verilen kararın taraflarca temyiz edilmeyerek kesinleştiği hususu gözetilerek, bozma sonrası yargılamaya devam edilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, mahkemece, yazılı olduğu şekilde, bozma sonrası asıl davanın davacısı tarafından davanın takip edilmediği ve akabinde yenilenmediği gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi doğru olmamış ve davacı yararına bozmayı gerektirmiştir.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2019/**** E. - 2020/**** K.

Yukarıda yapılan anlatımlar sonucu somut olaya gelindiğinde, Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda; davalı tarafından sunulan veriler esas alındığında, acentelik sözleşmesinin sona ermesinden sonra davacı acentenin müşteri portföyü üzerinden davalının elde ettiği menfaatin, acentenin toplam ortalama prim üretimine oranının %0,20 civarında olduğu, bu sonuca göre davalının, sözleşmenin sona ermesinden sonra yenilenen poliçelere ilişkin olarak önemli ölçüde menfaat elde ettiğinin söylenemeyeceği belirtilmiş, ancak davacı acentenin sunduğu veriler kapsamında ise öncesinde davacı portföyünde olup sözleşmenin feshi sonrasında başka acenteler kapsamında yenilenen poliçelerin prim tutarının, acentenin son beş yıllık ortalama prim tutarına oranının %6,60 olup bu oran davalı açısından kayda değer bir menfaat olarak nitelendirilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince, her ne kadar istinaf aşamasında dosya arasına alınan bilirkişi raporu hükme esas alınarak, takdiren belirlenen denkleştirme/portföy tazminatına hükmedilmiş ise de; anılan bilirkişi raporunda, denkleştirme/portföy talebi için gerekli olan önemli menfaat elde etme ihtimaline dair koşula ilişkin olarak davacının sunduğu verilerle davalının sunduğu veriler kapsamında yapılan incelemelerde farklı sonuçların ortaya çıktığı, bu sonuçların birbirleri ile çeliştiği anlaşılmaktadır. Bu durumda Bölge Adliye Mahkemesince, acentelik sözleşmesinin feshi ve yukarıda değinilen ilkeler uyarınca, davalının davacının müşteri portföyünden elde etmesi muhtemel önemli menfaatinin bulunup bulunmadığı, tazminat verilmesini gerektirip gerektirmediği ve tazminatın miktarı ayrı ayrı değerlendirilerek sonuca göre portföy/denkleştirme talebine ilişkin bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik incelemeye dayalı olarak karar tesisi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.