Karar Metni

7. Hukuk Dairesi

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 06/12/2011 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 15/02/2019 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili ve davalı … tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, TMK’nın 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacılar vekili, davacılara ait 185 ada 15, 16, 17, 18 ve 19 parsel sayılı taşınmazların geçit ihtiyacı içinde olduğunu ileri sürerek, davalılara ait 178 ada 2, 3, 4, 7, 8 ve 9 parsel sayılı taşınmazlar üzerinden geçit irtifakı kurulmasını talep ve dava etmiştir.
Bir kısım davalılar davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, bilirkişiler tarafından düzenlenen krokide birinci alternatif olarak belirtilen kısımdan davacılar lehine ve davalı tapu malikleri aleyhine geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir.
Hükmün, bir kısım davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 06.05.2013 gün ve 2013/5251 Esas 2013/6833 Karar sayılı ilamıyla ’’Davanın 185 ada 15, 16, 17,18 ve 19 sayılı parsellerin geçit ihtiyacı ileri sürülerek 178 ada 2, 3, 4, 7, 8 ve 9 sayılı parseller üzerinden geçit irtifakı kurulması amacıyla birden çok malikler tarafından açıldığı, tarafların birlikte dava açmaları için HMK’nun 57. maddesindeki koşullarının bulunmadığı, mahkemece aralarında dava arkadaşlığı bulunmayan davacılar tarafından birlikte açılan davaların 6100 sayılı HMK’nın 167. maddesi uyarınca ayrılmasına ve her bir parselin geçit ihtiyacı için ayrı ayrı inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin doğru olmadığı’’ gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Bozma ilamına uyularak, davacıların davaları ayrılmıştır, eldeki dosya davacı … adına kayıtlı 185 ada 15 parsel sayılı taşınmaz lehine davalılara ait 178 ada 2, 3, 4, 7, 8 ve 9 sayılı parseller üzerinden geçit irtifakı kurulması istemine ilişkindir.
Bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda mahkemece, davanın kısmen kabulüne, 185 ada 15 parsel sayılı taşınmaz lehine, 17/05/2017 tarihli fen bilirkişi raporu ve krokisinde A harfi ile gösterilen güzergahtan 184 ada 1 ve 185 ada 14 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine geçit tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili ve davalı … temyiz etmiştir.
1) Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya kapsamına göre, davacı vekili ve davalı …’ın aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2) 4721 sayılı TMK’nın 747/2’nci maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumlarına göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit gereksiniminin nedeni, taşınmazın niteliği ile bu gereksinimin nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakarlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır. Geçit davalarında uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince yüzölçümü küçük olan taşınmazlar yerine öncelikle yüzölçümü daha büyük olan taşınmazlardan geçit kurulması tercih edilmelidir. Ayrıca ekonomik kullanım bütünlüğünün bozulmaması için aleyhine geçit kurulan parseller bölünmeksizin geçit tesisine karar verilmesi gerekir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Saptanacak bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin saptanmasından sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Somut olaya gelince; mahkemece, geçit hakkı kurulan A harfi ile gösterilen güzergahta, sadece 184 ada 1 parsel ile 185 ada 14 parsel sayılı taşınmazların etkilendiği, C harfi ile gösterilen güzergahın ise 178 ada 4, 5, 6, 8, 9, 179 ada 3 ve 4 , 185 ada 19 ve 20 parselleri kapsadığı ve A harfindeki güzergaha göre daha fazla kimsenin taşınmazını etkilediği, bu sebeple A harfi ile gösterilen güzergahın en kısa ve az masraflı olduğu gerekçeleriyle, davanın kısmen kabulüne, 185 ada 15 parsel sayılı taşınmaz yararına, 17/05/2017 tarihli fen bilirkişi raporu ve krokisinde A harfi ile gösterilen güzergah olan 184 ada 1 parselin 34,45 m2 lik kısmından ve 185 ada 14 parselin 316,11 m2 lik kısmından geçit tesisine karar verilmiştir.
17.03.2017 tarihli keşif sonucu alınan fen bilirkişilerinin 17/05/2017 havale tarihli raporunda; 2 farklı güzergah tespit edildiği, A harfi ile gösterilen güzergahın, 184 ada 1 parselin 34.45 m2 lik kısmından 185 ada 14 parselin 316.11 m2 lik kısmından, C harfi ile gösterilen güzergahın ise 178 ada 4, 5, 6 ,8, 9 parseller, 179 ada 3 ve 4 parseller, 185 ada 19 ve 20 parselleri kapsadığı en uygun güzergahın C harfi ile gösterilen güzergah olduğu, ziraat bilirkişilerinin 07/06/2017 havale tarihli raporunda ise keşif tarihi itibariyle A harfi ile gösterilen güzergahın değerinin 6.110,25 TL, C harfi ile gösterilen güzergahın değerinin ise 2.293,05 TL olduğu dava tarihi itibariyle A harfi ile gösterilen güzergahın değerinin 3.905,23 TL C harfi ile gösterilen güzergahın değerinin ise 1.465,54 TL olduğu belirlenmiştir.
Bu durumda mahkemece, daha büyük yüzölçüme sahip birden çok parsel üzerinden geçen, her parseli çok az miktarda etkileyen, bilirkişilerin C harfi ile gösterdikleri ve en uygun geçit alternatifi olarak belirledikleri güzergahtan geçit hakkı kurulması gerekirken, fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gözetilmeksizin yüzölçümü küçük, 1442 m2 yüzölçüme sahip olan Fındık bahçesi niteliğindeki 185 ada 14 parselin 316,11 m2 lik kısmından geçit tesisine karar verilmiş olması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
Kabule göre de, aleyhine hüküm kurulan 185 ada 14 parsel sayılı taşınmazdan verilen geçit hakkının lehine geçit tesis edilen 15 parselin köşesinde bırakılması gerekirken, geçit güzergahının 15 parseli boylayarak patika yola kadar devam ettirilmek suretiyle, davacının taşınmazının tamamını kapsayacak şekilde geçit tesis edilmesi, ayrıca geçit bedelinin karara yakın tarihte belirlenmesi ve bu bedelin depo ettirilmesi gerekirken, 17.03.2017 tarihli keşif sonucu alınan bilirkişi raporlarında dava tarihi itibariyle belirlenen geçit bedelinin esas alınarak bu bedelin depo ettirilmesi de doğru değildir.