Karar Metni

MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada İzmir Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesince verilen 18/05/2017 tarih ve 2016/104 E.- 2017/57 K. sayılı kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi’nce verilen 11/09/2019 tarih ve 2017/1375 E.- 2019/1241 K. sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekili, müvekkili şirket ile davalılardan … arasında imzalanan 14.07.2011 tarihli “Anlaşma” başlıklı sözleşme ile müvekkillerinin 158.000,00TL+KDV ödemesi halinde 2006/03849 tescil numaralı faydalı modelin müvekkili şirkete devri konusunda anlaşıldığını, müvekkilinin bu bedeli ödediğini, davalıların sözleşmenin imzalandığı tarihte faydalı model belgesinin yıllık ücretinin ödenmemesi nedeniyle faydalı model belgesinin geçersiz kaldığını gizleyerek iki yıl sonunda yenilendiği için faydalı model belgesinin numarasının değiştiğini belirterek 2012/05916 nolu faydalı model belgesini devrettiklerini, ancak önceki faydalı modele ait kalıpları teslim ettiklerini, müvekkilinin eski tarihli faydalı model belgesini aldığını sandığını, iki yıl boyunca bu durumun farkına varmadığını, sözkonusu ürünü taklit edenlere karşı yasal süreç başlatmak istediğinde devredilen faydalı modelin yenilik kriterini taşımadığı için hukuk mücadelesinin sonuçsuz kalacağını ve hükümsüzlük davası açılması halinde hükümsüz kılınacağını sonradan öğrendiğini, davalıların aldatma kastıyla hareket ettiklerini, müvekkilinin hata ve hile nedeniyle sözleşmeyle bağlı olduğunun kabul edilemeyeceğini, davalı tarafın herhangi bir sorumluluk ile karşı karşıya gelmemek için müvekkiline devrettiği faydalı modelle ilgili başvurusunda sanki yenilik ilave etmişçesine yeni bir başvuru yaptığını, müvekkilinin eski faydalı modele konu ürünün tanıtılması için birçok masrafa katlandığını, fuarlara katıldığını, reklam verdiğini, sözleşmede belirtilen faydalı model belgesinin yenilenmemiş olması nedeniyle zarara uğradığını ileri sürerek, faydalı model belgesinin devrine dair devir sözleşmesinin geçersizliğine, 2012/05916 numaralı faydalı modelin ve müvekkiline teslim edilen kalıpların davalılara iadesine, müvekkili tarafından davalılara ödenen devir bedelinin ödeme tarihinden itibaren işleyecek faizi ile tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, faydalı model belgesinin yeni olup olmadığının ancak hükümsüzlük davasında incelenebileceğini, yıllık ücretin ödenmemesi nedeniyle geçersiz hale gelen belgenin yeniden geçerli hale gelmesi için geçerli olarak elde edilen faydalı model belgesi alındığını, devredilen faydalı model belgesinin yenilik taşıdığını, imzalanan devir sözleşmesine konu olan faydalı model belgesi geçerli bir belge olduğu için sözleşme konusunun imkansız, hukuka aykırı olmadığını, faydalı model belgelerindeki buluş aynı olup sadece numaralarında farklılık bulunduğunu savunarak davanın reddini istemiş, ıslah dilekçesiyle husumet itirazında bulunmuş ayrıca ikinci faydalı modelin ilk faydalı model karşısında yeni olduğunu, aksinin kabulü halinde ilk faydalı model yeni olduğundan müvekkilinin bu faydalı modelden kaynaklanan haklarını haksız rekabet hükümlerine göre koruyabileceğini, sözleşme nedeniyle davacının yıllardır herhangi bir hukuka aykırılık iddiası olmadan kullandığını, ilk faydalı model için harç yatırılması halinde belgenin ancak 24.07.2016 tarihine kadar kullanılabileceğini, davacının bu tarihe kadar bu belgeyi kullanamadığı ya da üçüncü kişilerin belgeyi kullanmaktan men ettiğine dair bir iddia veya delil ileri sürmediğini, sözleşmenin iptali için 1 yıllık hak düşürücü sürede dava açılmadığını, aksinin kabulü halinde davacının sözleşme nedeniyle elde ettiği menfaatin iadesi gerektiğini belirtmiştir.
İlk derece mahkemesince, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, 05.03.2015 tarihli noterde düzenlenen devir sözleşmesi sonrası 2012/05916 sayılı faydalı modelin davacı şirket adına tescil işleminin yapıldığı, 14.07.2011 tarihli 2006/03849 sayılı faydalı model belgesinin devrine dair sözleşmenin bu faydalı modelin bilahare devrinin yapılacağına dair vaat ve ödemelere ilişkin olduğu, anılan belgenin geçersizlik akıbetine uğraması nedeniyle taraflar arasındaki sözleşmeyi sağ kılmak adına yeni bir başvuru yapılarak tescil edildiği, bunun devri için 05.03.2015 tarihinde devir sözleşmesi düzenlendiği, sözleşmenin hileli davranışlarla geçersiz hale geldiği iddiasının yerinde olmadığı, geçersiz kalan ilk faydalı modelin istemleri ile sonrakinin istemleri büyük ölçüde örtüşse de, ikinci belgenin yasal olmadığının bu aşamada tartışılamayacağı, ancak kesinleşmiş bir yargı kararıyla gündeme gelebileceği, devir vaadi sırasında geçersizlik vakıası sözkonusu olmadığından hileden söz edilemeyeceği, yanların teknik bilgi ve onun kalıplarıyla ilgili olarak yapmış olduğu sözleşmelerin uygulanarak üretime geçildiğinden davacının güncel bir zararından bahsedilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Karara karşı, davacılar vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge adliye mahkemesince tüm dosya kapsamına göre, kararda kamu düzenine ilişkin bir aykırılık bulunmadığı, kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir.
Dava, faydalı model belgesinin devrine ilişkin 05.03.2015 tarihli sözleşmenin iptali ile ödenen bedelin iadesi istemine ilişkindir.
Davalı … tarafından, davacılara 14.07.2011 tarihli sözleşme ile davalı … ile dava dışı …adına kayıtlı 2006/03849 nolu faydalı model belgesinin 158.000,00 TL+KDV bedel karşılığında devri taahhüt edilmiştir. Sözleşme kapsamında karşılıklı ifalar yapılmadan, sözleşmeye konu faydalı model belgesi, yenileme ücretinin ödenmemesi nedeniyle 13.04.2011 tarihinde geçersiz hale gelmiş, buna ilişkin ilan 21.04.2011 tarihinde yapılmıştır. Bu defa, davalı … adına, aynı nitelikteki faydalı model için 2012/05916 sayılı faydalı model başvurusu yapılmış, alınan belge üzerine bu faydalı modele ilişkin, 01/06/2012 tarihli kullanım hakkı veren bir sözleşme ile 05/03/2015 tarihli devir sözleşmesi yapılmıştır.
Faydalı model belgeleri, 551 sayılı mülga KHK’nın 164/2 gereği 10 yıl süreyle sahiplerine tekel hakkı vermektedir. 14.07.2011 tarihli devir sözleşmesine konu faydalı model belgesinin taahhüt edildiği gibi devri yapılmış olması durumunda, davacılar faydalı model belgesine dayalı haklarını 24.07.2016 tarihine kadar kullanabilecek iken, devirden önce davalıların kusuru ile faydalı model belgesi, süresinde yenileme ücreti yatırılmadığı için hükümden düştüğü anlaşılmaktadır. Her ne kadar ilk devir sözleşme tarihi olan 14.07.2011 tarihi itibariyle, tüm kalıplar davacıya bırakılarak kullanımı sağlanmış ise de; 2006/03849 sayılı faydalı model ile aynı olduğu davalılar savunmasında da kabul edilen, 2012/05916 numaralı faydalı model belgesinin devrinin de hüküm
doğurmayacağı anlaşılmaktadır. 2006/03849 sayılı FMB’nin 13.04.2011 tarihinde hükümden düşmüş olması nedeniyle kamunun kullanımına serbest hale geldiği, aynı istemleri konu alan 2012/05916 sayılı FMB’nin de yenilik kriterini haiz olmaması nedeniyle, davalı tarafın 14.07.2011 tarihli sözleşme ile üstlendiği FMB devir borcunu ifa ettiğinin söylenemeyeceği, Mahkemece, davalı tarafın teslim ettiği ve davacının alıp kullandığı üretim kalıpları bedeli dışında faydalı model belgesinin devri için davalı tarafa ödenen meblağın iadesine ve ödenen meblağdan tüm davalıların sorumlu olup olmadığı hususunda husumet değerlendirmesi yapılması gerekirken ilk derece mahkemesi tarafından hatalı değerlendirme sonucu davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı taraf lehine bozularak kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.