Karar Metni

MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında görülen davada Şarkışla Asliye Hukuk Mahkemesi’nce (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) verilen 22.02.2018 tarih ve 2017/280 E. – 2018/124 K. sayılı kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin kabulüne dair Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi’nce verilen 19.02.2020 tarih ve 2018/1264 E. – 2020/223 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekili, müvekkillerinin ve davalı şirketin Şarkışla ilçesinde fırın işlettiklerini, Şarkışla Esnaf Odası ve Sivas Ticaret Odası tarafından ekmeğin satış fiyatının 1,00 TL olarak kabul edildiğini, davalının bir adet ekmeği 0,90 TL fiyatla sattığını, bu fiyatın maliyet fiyatının altında olduğunu, maliyet fiyatının altında satışın haksız rekabet oluşturduğunu ileri sürerek haksız rekabetin tespitine, menine ve önlenmesine, haksız rekabet sonucu maddi durumun ortadan kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir
Davalı vekili, müvekkilinin maliyet değerinin altında ekmek satmadığını, dolayısıyla bir haksız rekabetin bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesince, davalı şirketin 250 gr ekmeği 0,871 TL’ye mâl edip 0,90 TL’ye sattığı, Esnaf ve Sanatkarlar Odası ile Ticaret Odası Başkanlığı tarafından verilen cevaplarda 250 gr ekmeğin satış fiyatının azami 1,00 TL olarak belirlendiği, bu hali ile ekmek üretim maliyetinin altında bir satış yapılmadığı gibi tavan fiyat uygulamasının da aşılmadığı, davalı şirketin haksız rekabet teşkil eden bir eyleminin bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacılar vekilince istinaf isteminde bulunulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin birçok kararında maliyet fiyatının altında ekmek satmanın haksız rekabet oluşturduğunun kabul edildiği, Sivas Ticaret ve Sanayi Odası tarafından 2017 yılı için 250 gram pişmiş ekmeğin fiyatının 1,00 TL olarak belirlendiği, Sivas Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’nin kararının da aynı yönde olduğu, gıda mühendisi ve muhasebeci bilirkişi tarafından hazırlanan ve tüm maliyet kalemleri de tek tek gösterilen raporda, 2017 yılında Şarkışla ilçesinde bir adet 250 gram ekmeğin maliyetinin bayii karı hariç 0,9718 TL olduğunun açıklandığı, söz konusu raporun hüküm kurmaya ve denetime elverişli olduğu, nitekim taraflar arasında görülerek kesinleşen aynı mahkemenin 2015/552 esas, 2017/105 karar sayılı dosyasında da bir adet ekmeğin maliyetinin 0,941 TL olarak belirlendiği, İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise Şarkışla ilçesindeki ekmek üretim maliyeti değil, davalı şirketin üretim maliyeti esas alındığından bu raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığı, dolayısıyla Şarkışla ilçesindeki ekmek üretim maliyetinin 0,90 TL’nin üzerinde olduğunun kabulünün gerektiği, buna karşılık davalının ise bir adet ekmeği 0,90 TL’ye sattığı, bu hususta bir uyuşmazlık bulunmadığı, buna göre davalının eyleminin TTK’nın 55/1-e maddesi anlamında haksız rekabet oluşturduğu gerekçesi ile davacılar vekilinin istinaf itirazlarının kabulüne İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne, davalının maliyet değerinin altındaki fiyattan ekmek satması şeklindeki eylemlerinin haksız rekabet teşkil ettiğinin tespitine, davalının haksız rekabet oluşturan eylemlerinin önlenmesine ve haksız rekabet sonucu olan maddi durumun ortadan kaldırılmasına karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, davalı tarafça tedarik fiyatının ve ilgili meslek kuruluşlarınca belirlenen tarifenin altında ekmek satışı yapıldığı iddiasına dayalı haksız rekabetin tespiti ve refi istemine ilişkindir. İlk Derece Mahkemesince, davalı tarafça ekmek maliyetine ilişkin sunulan kayıtlar üzerinde aldırılan bilirkişi raporuna göre davalının 250 gr. ekmeği 0,871 TL’ye mâl edip 0,90TL’ye sattığı, bu halde de tedarik fiyatının altında ekmek satışının olmadığı, ilgili meslek kuruluşlarınca da 250 gr. ekmeğin azami 1.00 TL’ye satılabileceğinin kararlaştırıldığı, dolayısıyla davalının bu azami fiyatı da aşmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesince, davalının faaliyet gösterdiği mahâldeki ortalama ekmek tedarik fiyatına göre değerlendirme yapılması gerektiği, ortalama tedarik fiyatının davalının satış fiyatından yüksek olduğu, bu halde de 6102 sayılı TTK’nın 55/1-e hükmü uyarınca haksız rekabetin oluştuğu gerekçesi ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne, haksız rekabetin tespitine ve refine karar verilmiştir. Ancak, 6102 sayılı TTK’nın 55/1-e. maddesi “İş şartlarına uymamak; özellikle kanun veya sözleşmeyle, rakiplere de yüklenmiş olan veya bir meslek dalında veya çevrede olağan olan iş şartlarına uymayanlar dürüstlüğe aykırı davranmış olur” hükmünü haizdir. Bu hüküm uyarınca aynı meslek dalında faaliyet gösteren kimselerin tamamının uyması zorunlu olan ve kanun veya sözleşme hükümleri ile tespit edilmiş olan veya bir meslek dalında genel geçerliliği olan iş şartlarına uymamak haksız rekabet olarak kabul edilmiştir. Hüküm ile rakiplerin kanun, sözleşme veya ticari örf ve adet ile belirlenmiş iş şartlarına uymamak suretiyle haksız bir avantaj sağlamaları engellenmek istenmektedir. Bu bakımdan TTK’nın 55/1-e. maddesi anlamında haksız rekabetten bahsedebilmek için bir meslek dalında rakiplerin de uymakla yükümlü olduğu kuralların bulunması ve bu kurallardan birine aykırı davranıştan söz edilmesi gerekmektedir. Bu anlamda meslek kuruluşlarınca belirlenen fiyat tarifeleri iş şartlarına örnek olarak gösterilebilir. Somut uyuşmazlıkta Sivas Ticaret ve Sanayi Odasınca ve Sivas Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’nce 2017 yılı için 250 gram ekmeğin azami fiyatının 1,00 TL olarak belirlendiği, davalının ise azami haddi aşmadığı anlaşılmaktadır. Şu halde TTK’nın 55/1-e maddesi anlamında haksız rekabetin varlığından söz etmek mümkün değildir.
Öte yandan, 6102 sayılı TTK’nin 55/1-a-6. maddesi “Seçilmiş bazı malları, iş ürünlerini veya faaliyetleri birden çok kere tedarik fiyatının altında satışa sunmak, bu sunumları reklamlarında özellikle vurgulamak ve bu şekilde müşterilerini, kendisinin veya rakiplerinin yeteneği hakkında yanıltmak; şu kadar ki, satış fiyatının, aynı çeşit malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerinin benzer hacimde alımında uygulanan tedarik fiyatının altında olması hâlinde yanıltmanın varlığı karine olarak kabul olunur; davalı, gerçek tedarik fiyatını ispatladığı takdirde bu fiyat değerlendirmeye esas olur” hükmünü haizdir. Bu hüküm uyarınca haksız rekabetin varlığından söz edebilmek için tedarik fiyatının altında satışa arz hususunun varlığı en temel şart olup, anılan kanun maddesinde ifade edildiği üzere tedarik fiyatının altında satışa arz halinin bulunup bulunmadığının tespiti bakımından haksız rekabette bulunduğu iddia olunan kişinin gerçek tedarik fiyatını ispatladığı durumda bu fiyat nazara alınarak değerlendirme yapılması gerekmektedir. Bu açıklamalar ışığında somut uyuşmazlığa gelindiğinde, İlk Derece Mahkemesince davalı tarafça ekmek maliyetine ilişkin sunulan kayıtlar üzerinden aldırılan bilirkişi raporunda davalının 250 gr. ekmeği 0,871 TL’ye mâl ettiği tespit edilmiştir. Bu halde davalının gerçek tedarik fiyatını ispatladığı kabul edilerek tedarik fiyatının altında satışın bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün davalı yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.