Karar Metni

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 26.06.2019 tarih ve 2016/289-2019/821 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, bazı noksanlıkların ikmali için mahalline gönderilen dosyanın eksikliklerin giderilmesinden sonra gönderildiği anlaşılmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı – karşı davalı vekili, asıl davada, davalının plastik hammaddesi alımına ilişkin siparişlerini sözlü olarak iptal ettiğini, gönderilen ihtarnameye cevaben satım sözleşmelerinin feshedildiğini bildirildiğini, bu nedenle davacının satışa konu bu malları çok ucuza satmak durumunda kaldığını, iptal edilen siparişler nedeniyle kâr kaybına uğradığını, ayrıca liman, nakliye, konteyner, demuraj, liman ardiye acenta, antrepo vs. diğer ek masraflar nedeniyle de davacının zarara uğradığını, 342.558,75 USD’nın üzerinde kazanç kaybı ile 25.000 USD’yi aşkın taşıma/ardiye vb. masrafı olmak üzere toplamda en az 367.000 USD zararının bulunduğunu ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davacının uğradığı zararın ve yoksun kaldığı kazancın karşılığı olarak şimdilik 15.000 USD’nin bankalarca yıllık vadeli bazda USD’ye uygulanan en yüksek oranda ve sipariş tarihinden itibaren hesaplanacak faiziyle beraber fiili ödeme günündeki TCMB efektif satış kuru üzerinden davalıdan tahsilini talep ve dava etmiş, karşı davada ise davanın reddini istemiştir.
Davacı vekili 08.11.2013 tarihli dilekçesiyle dava değerini 368.115,92 USD olarak ıslah etmiştir.
Davalı vekili, davacıya sipariş verilen malların davacının tek taraflı ve keyfi davranışları sonucu teslim tarihlerinden aylar sonra gümrüğe girdiğini, davalının cari hesapta olan 26.025,50 USD alacağının hiçbir satış akdinin peşinatı olarak sayılmadığını, davacı tarafın peşinatları kaydırarak davalının geç gelen ürünü almak zorunda bırakıldığını, geç kalan mallar nedeniyle davalının kâr kaybına uğradığını belirterek, davanın reddini istemiş; karşı davada ise, taraflar arasındaki satın alma sözleşmelerinin haklı nedenle feshedildiğini, davalı şirket tarafından 26.06.2008 tarihli satış sözleşmesine tabi ürünün alınması için avans olarak 46.410 USD gönderildiğini, ayrıca karşı davalının şirket kayıtlarında 26.025,5 USD cari hesap alacağının bulunduğunu, karşı davalının davranışları nedeniyle maddi ve manevi zarar uğradığını ileri sürerek, 72.435,50 USD karşılığı, 120.757,22 TL’nin dava tarihinden itibaren reeskont faiziyle birlikte tahsilini, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000 TL maddi ve 1.000 TL manevi olmak üzere 2.000 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılamaya, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; dava konusu malların İzmir’e geldiği ancak, konşimentolarda dava dışı taşıyıcı firma tarafından, varış ihbarının dava dışı Continental Kimya San. ve Dış Tic. A.Ş. firmasına yapıldığı, davalıya malların ulaştığı davacı tarafından 15.10.2008 tarihli faksla bildirildiği, konşimento, eşya faturaları ve satış sözleşmesine göre, süresinde yükleme yapılan malların, İzmir limanına ulaştığının davalıya bildirilmesine karşın malların teslim alınmadığı, davacının davalıdan antrepo, gümrük, nakliye masraflarını talep edebileceği buna göre 26.06.2008 tarihli sözleşme için daha önce belirtilen 7.133.40 USD ve ayrıca 13.277,38 TL’nin dava tarihindeki kur karşılığı olan 7.830,95 USD, 29.07.2008 tarihli sözleşme için ise 844,00 USD ve ayrıca 2.684,48 TL’nin dava tarihindeki kur karşılığı olan 1.583,29 USD olmak üzere toplam olarak 17.391,64 USD olduğu, davacının elinde kalan malları maliyet fiyatına satmasından dolayı meydana gelen zararının bulunmadığı ve bu hususun ispatlanamadığı, karşı dava yönünden ise, taraflar arasındaki sözleşme feshedildiğinden, davalı – karşı davacı tarafından ön ödeme olarak transfer ettiği 46.410,00 USD’nin karşılıksız kaldığı, davacı – karşı davalının belirtilen miktar kadar sebepsiz zenginleştiği, 26.025,50 USD’nin ise sadece karşı davacı defterlerinde kayıtlı olduğu, defterlerin usulüne uygun tutulmadığı, dolayısıyla lehine delil olarak kabul edilemeyeceği, başka da delil sunulmadığı, bu haliyle talebinin ispatlanamadığı, ayrıca davalı – karşı davacının itibarının zedelendiğinin kanıtlanamadığı gerekçesiyle asıl davanın kısmen kabulüne, 17.391,64 USD’nin dava tarihi olan 02.03.2009 tarihinden itibaren devlet bankalarınca Amerikan Doları cinsinde açılan bir yıl vadeli hesaba uygulanan en yüksek faiz üzerinden fiili ödeme tarihindeki TL karşılığında davalı – karşı davacıdan alınarak davacıya ödenmesine; karşı davanın kısmen kabulüne, 46.410,00 USD’nin karşı dava tarihi olan 30.03.2009 tarihinden itibaren devlet bankalarınca Amerikan Doları cinsinde açılan bir yıl vadeli hesaba uygulanan en yüksek faiz üzerinden fiili ödeme tarihindeki TL karşılığında davacı – karşı davalıdan alınarak davalı – karşı davacıya ödenmesine, karar verilmiştir.
Karar taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava taraflar arasındaki, 22.05.2008 tarihli, 26.06.2008 tarihli ve 29.07.2008 tarihli CIF satış kaydı bulunan üç ayrı alım satım sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasıdır. Karşı dava ise sözleşmeler nedeniyle yapılan avans ödemelerinin tahsili istemine ilişkindir. CIF (cost, insurance and freight) satış türü, mal bedeli, taşıma ve sigorta bedeli ödenmiş olarak yapılan satış ve teslim şeklini ifade etmekte olup münhasıran deniz aşan taşımalara konu edilen emtianın satış türüne işaret etmektedir. CIF satışlarda emtia üzerindeki hasar ve menfaat alıcıya yükleme limanında geçecek, taşıma esnasındaki rizikolara karşı satıcı alıcı taraf yararına bir sigorta sözleşmesi yapmakla mükellef olacaktır. Eş anlatımla CIF teslimli satışlarda, teslimin yükleme limanında gerçekleştiği ve kural olarak bedelin alıcıya peşinen ödenmiş olduğu kabul edilir. Buna göre 22.05.2008 tarihli sözleşme konusu mal 16.07.2008 tarihinde, 26.06.2008 tarihli sözleşme konusu mal 29.07.2008 tarihinde, 29.07.2008 tarihli sözleşme konusu mal 23.08.2008 tarihinde davalıya teslim edilmiş sayılır. Davalı taraf 22.05.2008 tarihli sözleşme konusu malın teslimatının geç yapılmış olmasına rağmen ihtirazi kayıtta bulunmadığı gibi, malın süresinde teslim edilmediği hususunu davacıya ihtar da etmemiştir. İkinci teslimatı 29.07.2008 tarihinde yapılmış olup, bu tarihte taraflar arasında yeni bir sözleşme yapılmıştır, yine bu sözleşme tarihinden önce 16.07.2008 tarihinde mal teslimi yapılmasına ve süresinde mal teslimi yapılmamış olmasına rağmen davalı haklarını saklı tutmamış, ihtirazi kayıtta düşmemiştir. Dolayısıyla davacının 12.11.2008 tarihli mal bedellerinin ödenmesine yönelik ihtarından sonra davalının 01.12.2008 tarihli ihtarnamesiyle geç teslimden dolayı sözleşmeyi feshetmesi TMK’nın 2. maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına aykırılık teşkil etmektedir. Ayrıca somut olayda mülga 818 sayılı Borçlar Kanununun 107. (TBK’nın 124.) maddesindeki koşullar da oluşmadığından, davalının geç teslimden dolayı davacıyı temerrüde düşürmediği anlaşılmaktadır. Bu nedenle, davalının sözleşmeyi feshetmekte haksız olduğu gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. Davacının sözleşmelerin haksız olarak feshedilmesinden dolayı uğramış olduğu zararı konusunda uzman bilirkişilerden rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.
2- Bozma sebep ve şekline göre, davacı – karşı davalı vekilinin sair, davalı – karşı davacı vekillinin ise tüm temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.