Karar Metni

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 11. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 27.02.2020 tarih ve 2014/1227-2020/191 sayılı kararın Yargıtay’ca
incelenmesi duruşmalı olarak davacı Müflis GİSAD Dış Tic. A.Ş vekili ile davalılar vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, duruşma için belirlenen 01.06.2021 günü başkaca gelen olmadığı yoklama ile anlaşılıp hazır bulunan davacı Kral Tekstil A.Ş. vekili Av. … ile davalı Maersk Sealand ve Merit Gemicilik Ltd. Şti. vekili Av. … ve diğer davalı Mercan Taş. Ltd. Şti. vekili Av. … dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekili, müvekkillerinin ihracatçısı ve imalatçısı oldukları vesaik mukabili ihraç edilen tekstil emtiasının davalılarca deniz yoluyla taşınmasının üstlenildiğini, mal bedeli garanti edilmeden emtiayı alıcıya teslim eden davalıların alıcının iflası nedeniyle tahsilatın olanaksız hale gelmesi karşısında doğan zararlardan sorumlu olduklarını ileri sürerek, 448.891,75 USD’nin aynen ya da TL karşılığının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Mercan Taşımacılık ve Lojistik Hizmetleri Endüstrisi ve Tic. A.Ş. vekili, davacı durumdaki Gisad Dış Tic. A.Ş.’nin somut olayda ihracatçı sıfatıyla hareket ettiğini, diğer davacıların imalatçı bulunmalarına göre varlığı ileri sürülen zararı talep haklarının olmadığından husumet nedeniyle davanın reddi gerektiğini, ayrıca müvekkili şirketin taşıma ücretini tahsil etmediğini, malların gümrükte beklediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı vekili, müvekkili Maersk Denizcilik A.Ş.’nin iddia edilen olayın oluştuğu tarihte henüz kurulmadığını, asaleten dava edilen Merit Gemicilik ve Tic. Ltd. Şti.’nin olay tarihi itibariyle Maersk Sealand firmasının acentesi olduğunu, davacılarla bir ilişki kurulmadığını ve taşıma işinin yapılmadığını, davacıların herhangi bir yükleme rotası ve konişmento talimatı vermediğini, müvekkilinin Maersk Logistics firmasıyla hiçbir bağı, temsil ve adres birliği bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılamaya ve tüm dosya kapsamına göre; Mahkemece, “Maersk Logistics” yönünden taraf teşkilinin sağlanıp sağlanmadığı hususunun açıklığa kavuşturulması hususu üzerinde durulmuş ise de; yapılan sicil sorgulamasında, davacı tarafça dava dilekçesinde davalılar arasında gösterilen “MAERSK Logistikcs, Turkey” isim ve unvanlı bir şirketin bulunmadığı; davalı tarafın ileri sürdüğü ve bozma ilamında bahsi geçen “Maersk Logistics”in ise davalı olarak gösterilmediği, dolayısıyla mevcut haliyle taraf teşkilinin sağlanmış olduğu, temliknamenin dava konusu alacağı kapsamadığı, davacı Kral Tekstil San. ve Dış Tic. A.Ş. tarafından imal ve ihraç edilen dava konusu emtianın deniz yoluyla taşınmasının davalılarca üstlenildiği; taşıma işinde 1 nolu davalının taşıyıcı, 2 nolu davalının ise bu işe aracılık eden komisyoncu olduğu; ihracatın vesaik mukabili olmasına rağmen ve mal bedeli tahsil edilmeden alıcısına teslim edilmemesi gerekirken, bu konuda taşımaya ilişkin belgelerin ilgili banka yerine mallarla birlikte alıcıya teslim edildiği, ihraç edilen emtia bedelinin tahsil edilemediği, konişmentolara yükletenin talimatına aykırı kayıt konulmasında kusuru bulunan 2 no’lu davalı ile sözkonusu konişmentoları düzenleyen 1 nolu davalının sorumluluklarının bulunduğu ve bilirkişi kurulu raporları ile belirlenen toplam 448.891,25 USD davacı taraf zararının adı geçen davalılardan tahsilinin gerektiği, her ne kadar 1 nolu davalı tarafça, davalılar arasında gösterilen Maersk Denizcilik A.Ş.’nin taşımanın yapıldığı tarih itibariyle kurulmadığı ileri sürmüş ise de, adı geçen davalının eldeki dava tarihi itibariyle kurulduğu ve donatanın acentesi olduğu, eldeki davada hasım gösterilmesinin zorunlu bulunduğu gerekçesiyle; davacılar Gisad Dış Tic. A.Ş ve Körfez Tekstil İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. tarafından açılan davanın açılmamış sayılmasına, davacı Kral Tekstil San. ve Dış. Tic. A.Ş. tarafından açılan davanın kısmen kabulü ile; 448.891,25 USD’nin dava tarihi olan 30.01.2002 tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasa’nın 4/a. maddesi gereğince uygulanacak faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen davalılardan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Kararı davacı Müflis GİSAD vekili ile davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
1- Dosyadaki yazılara ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, İİK’nın 194/1 maddesi uyarınca ikinci alacaklılar toplantısının yapılmış ve iflas idare memurlarının davayı takip etmemiş olmasına göre; davacı Müflis GİSAD Dış Tic. A.Ş. İflas idaresi vekilinin temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2- Davalı donatan/taşıyan Maersk Sealand’a izafeten Merit Gemicilik ve Tic. Ltd. Şti. vekili ile davalı Mercan Taş. Loj. End. Hiz. Ve Tic. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarına gelince; davalı Mercan Taş. Loj. End. Hiz. Ve Tic. A.Ş.nin dosyadaki faturaları Kral Tekstil San. ve Dış Tic. A.Ş. adına düzenlediği, deniz taşıması için de Maersk Sealand’ın acentesi Merit Gemicilik ve Tic. Ltd. Şti. ile anlaştığı, anılan davalıların taşımaya konu emtianın alıcısına teslim edildiğini ispat edememeleri nedeniyle oluşan zarardan mal sahibi taşıtana karşı müşterek ve müteselsilen sorumlu olmaları nedeniyle temyiz itirazlarının tümünün reddi gerekir.
3- Davalılar Merit Gemicilik ve Tic. Ltd. Şti. ve Maersk Denizcilik A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarına gelince; dava, davacı tarafça vesaik mukabili ihraç edilen emtianın mal bedeli ödenmeden alıcısına teslim edilmesi nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararın davalı taşıyıcılardan tahsil istemine ilişkindir.
Davacı tarafça davalılar Merit Gemicilik ve Tic. Ltd. Şti.ne hem asaleten hem de Maersk Sealand firmasına izafeten husumet yöneltilmiş olup, Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 448.891,25 USD’nin tüm davalılar müştereken müteselsilen tahsiline karar verilmiştir. Ancak, 6762 sayılı TTK’nun 116. maddesi uyarınca bir mukaveleye dayanarak muayyen bir yer veya bölge içinde daimi bir surette ticari bir işletmeyi ilgilendiren akitlerde aracılık etmeyi veya bunları o işletme adına yapmayı meslek edinen acente aleyhine doğrudan hasım gösterilmek suretiyle dava açılamaz. Ancak yürüttüğü işler nedeniyle, kişisel kusurlarının varlığı halinde doğrudan acenteye yönelik dava açılabilir. Bununla birlikte, somut olayda, davacı tarafça, davalı acentenin kişisel kusuru olduğu ileri sürülüp kanıtlanmadığına göre davalı acente Merit Gemicilik ve Tic. Ltd. Şti. yönünden davanın reddi gerekirken kabulü doğru olmamıştır.
4- Öte yandan davalı Maersk Denizcilik A.Ş.nin Ticaret Sicil kayıtlarına göre 09.01.2001 tarihinde kurulduğu, taşıma ilişkisinin ise 2000 yılında gerçekleştiği, davalı Maersk Denizcilik A.Ş.’nin Maersk Sealand’ın 2002 yılından itibaren yetkili acentesi olarak faaliyet göstermeye başladığı, dava konusu taşıma ilişkisinde davalı Maersk Denizcilik A.Ş.nin acente sıfatıyla dahi yer almadığı, bu durumda mümeyyiz davalıya Maersk Sealand’a izafeten dahi husumet yöneltilemeyeceğinden davalı Maersk Denizcilik A.Ş. yönünden de davanın pasif husumet yokluğundan reddi gerekirken aleyhine hüküm kurulması doğru olmamıştır.
Her nekadar mahkemece verilen kararın belirtilen gerekçelerle bozulması gerekse de anılan yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden sonucu itibariyle doğru bulunan hükmün yukarıda anılan hususlarda gerekçesi ve hüküm fıkralarının düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.