Karar Metni

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada Bandırma 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 03/05/2016 gün ve 2013/347 – 2016/203 sayılı kararı onayan-bozan Daire’nin 26/06/2018 gün ve 2016/13815 – 2018/4816 sayılı kararı aleyhinde taraf vekilleri tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği de anlaşılmış olmakla, dosya için düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı-karşı davalı vekili, asıl davada; davalı taşıyanın müvekkili şirkete ait limandan yüklediği prinç kepeği yükü Bandırma limanına geldiği halde açıkta demirli bekleyerek tahliye etmediğini, bunun üzerine mahkemenin verdiği ihtiyati tedbir kararıyla tahliye işleminin başladığını, davalının müşterek avarya talebinin haksız olduğunu ileri sürerek davalının müşterek avarya olarak talep ettiği 60.000 USD ile borçlu bulunmadıklarının tespitine, 2013/115 D.İş sayılı dosyasına yatırdıkları teminatın iadesine, 98.781,43 TL’nin tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, karşı davanın reddini istemiştir.
Davalı-karşı davalı vekili, asıl davanın reddini istemiş, karşı davada, davalı-karşı davacının oluşan zararın kesin ve kati olarak tespitinin mümkün olmadığını ileri sürerek şimdilik 100.000 ABD doları zararlarının tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, asıl davada, dispeç raporu ve geminin makine arızası nedeniyle yolda kalmış olması gemi arızasının niteliği dikkate alınarak davalının müşterek avaryayı haklı olarak ilan ettiği, yükün müşterek avarya nedeniyle geç teslim edildiği, davalının iradesi dışında bu olayın gerçekleştiği, sorumluluğunun bulunmadığı, davacının eksik ve hasarlı yük iddiasını ispatlayamadığı, karşı davada geminin müşterek avaryadan sonra tamir ettirilmediği, hurdaya çıkarıldığı bu süre zarfına ilişkin bir iş bağlantısını gösterir belge de sunulmadığı, davacının geminin bağlı kaldığı dönemdeki yakıt ve koruyucu acente masraflarını davalıdan isteyebileceği gerekçesiyle asıl davanın reddine karşı davanın kısmen kabulü ile 7.875 USD, 7.192 USD ve 52.552,36 USD alacakların ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine dair verilen kararın davacı-karşı davalı vekili tarafından temyizi üzerine karar Dairemizce bozulmuştur.
Taraf vekilleri, bu kez karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
1- Davacı-karşı davalı vekilinin karar düzeltme dilekçesinde mahkemece verilen tavzih kararı ile ek karara yönelik temyiz itirazlarının incelenmediğinin belirtilmiş olması karşısında, dosyanın yapılan incelemesinde anılan kararlara karşı vaki temyiz itirazlarının incelenmediği anlaşılmakla tavzih ve ek karara yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine karar vermek gerekmiştir.
2- Davacı-karşı davalı vekilinin tavzih ve ek karara yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde, mahkemece yargılama giderleri hususunda asıl kararda oluşan müphem ve mütenakız hususların açıklığa kavuşturulduğu anlaşılmış ve yöntemince yapılan inceleme sonucu varılan kararla açıklanmış olmakla davacı-karşı davalı vekilinin tavzih ve ek karara yönelik temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
3- Mahkemece verilen esas karara yönelik davacı-karşı davalı vekilinin karar düzeltme istemlerinin incelenmesine gelince; Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, davacı-karşı davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm karar düzeltme istemlerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
4- Davalı-karşı davacı vekilinin karar düzeltme istemlerinin incelenmesinde ise; karşı dava, davacı- karşı davalının, dava konusu gemiye haksız olarak ihtiyati tedbir koydurması dolayısıyla uğranıldığı iddia edilen zararın ve dispeç raporuyla belirlenen müşterek avarya garame payının tahsili istemlerine ilişkindir.
Dairemiz ilamında da belirtildiği üzere, müşterek avarya, 6102 sayılı TTK’nın 1272-1285. maddeleri arasında düzenlenmiş olup, bu düzenlemeye göre, ortak bir gemi sergüzeştine atılmış olan gemiyi, yükü, eşyayı ve navlunu birlikte tehdit eden bir tehlikeden onları korumak amacıyla ve makul bir hareket tarzı oluşturacak şekilde bile bile olağanüstü bir gidere katlanılması halinde müşterek avarya ilan edilebilir. Müşterek avarya ilanına müteakip donatan gecikmeksizin dispeçi yaptırmakla yükümlüdür. Dispeç raporunun onaylanması veya hesaba itiraz için mahkemeye başvurulur. Mahkemece tüm ilgililer duruşmaya çağrılır. Dispeç raporuna yapılacak itirazın en geç ilk celsede öne sürülmesi gerekir. Dispeç raporuna itiraz edilmemiş olması veya itirazın haklı görülmemesi halinde dispeç raporunun onaylanmasına karar verilir. Mahkemece onaylanmasına karar verilen dispeç raporu ilam niteliğini kazanır. İlam niteliğindeki dispeç raporu doğrudan icraya konulabilir.
Somut olayda, geminin yolda tamir edilemez biçimde arızalandığı, kaptanın usulüne uygun bir biçimde müşterek avarya ilan ederek gecikmeksizin dispeç raporu aldığı sabittir. Mahkemece de yapılan yargılama sonucunda benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda nihai dispeç raporuna göre davalı şirketin payına düşen meblağın tahsiline karar verilmiştir.
Karşı davanın açıldığı tarihte dispeç raporunun tamamlanmadığı, gemide aynı kişiye ait tek yük bulunduğundan garameye iştirak edecek olanların gemi ve yük olmak üzere sadece 2 eşya ilgilisi olan taraflar olduğu, yukarıda da açıklandığı üzere TTK’nın 1272-1285. maddeleri uyarınca onaylanmış bir dispeç raporunun bulunmadığı, dispeç raporuyla belirlenen müşterek avarya garame payının tahsili isteminin aynı zamanda mahkemece dispeç raporunun denetlenmesi ve onaylanması suretiyle tahsil hükmü kurulması talebini de içerdiği ve mahkemece dispeç raporu yerinde bulunmak suretiyle garame payının tahsiline hükmedilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı gibi, doğrudan garame payının tahsili istemli dava açılmasına engel bir yasa hükmünün de söz konusu olmadığı ve bu itibarla davalı-karşı davacının karşı davayı açmakta hukuki yararının da bulunduğu nazara alındığında, davalı-karşı davacı vekilinin, karşı davaya yönelik karar düzeltme isteminin kabulü ile, Dairemiz 26.6.2018 tarih, 2016/13815 E-2018/4816 K. sayılı bozma ilamının kaldırılarak usul ve yasaya uygun bulunan hükmün onanmasına karar vermek gerekmiştir.