Karar Metni

MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 16. HUKUK DAİRESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

Taraflar arasında görülen davada Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 20.04.2017 tarih ve 2014/963 E. – 2017/455 K. sayılı kararın davacılar-karşı davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin kısmen kabulüne dair İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi’nce verilen 21.03.2019 tarih ve 2019/492 E. – 2019/623 K. sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacılar-karşı davalılar vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar-karşı davalılar vekili, taraflar arasındaki iş ilişkisi kapsamında dava dışı… Plaza isimli işletmede bulunan davacıya ait işyerinin davalı tarafından kira ilişkisinden dolayı kullanıldığını, davalılar hakkında franchise sözleşmesi gereği ve ödenmeyen kira bedelleri için ilamsız icra takibi başlatıldığını, takibin davalıların itirazı üzerine durduğunu belirterek itirazın iptaline ve %40’dan aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar-karşı davacılar vekili, … Plaza’daki işyerinin franchise-alt kira karma sözleşmesiyle davalılara bırakıldığını, davacıların dava dışı plaza işletmesiyle yapmış oldukları kira sözleşmesi ile ilgili ödemeleri zamanında yapmamaları sebebiyle tahliye kararı verildiğini, ödenmeyen kira bedellerinin işbu davanın tarafları arasındaki franchise sözleşmesinden önceki döneme ilişkin olduğunu, davalıların, davacıların dava dışı işletme ile yapmış oldukları kira sözleşmesinin tarafı olmadıklarını, davalının davacılara ödediği kira bedellerinin davacı tarafından dava dışı işletmeye intikal ettirilmediğini, 5 yıllık franchise sözleşmesinin tahliye kararı üzerine 13 aydan sonrasının hükümsüz kaldığını, davacı tarafından kesilen faturalar mukabili yapılan ödemelerden 13 aydan sonraki döneme isabet eden miktar olan 86.850,00 TL’nin, davacıya mal olarak verilen 23.000,00 TL’nin ve davacının ihtiyacına binaen elden verilen 34.000,00 TL karşılığı verilen ve karşılıksız çıkan çeklerden dolayı toplam 143.850,00 TL ile sözleşmenin haksız feshinden doğan alacaktan fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 15.000,00 TL’nin reeskont faiziyle davacılardan tahsiline, davacıların davasının reddine, %40 kötüniyet tazminatının davacıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacılar-karşı davalılar vekili karşı davaya ilişkin cevaplarında, franchise sözleşmesi gereği davalının kira bedellerini ödemesi gerektiğini, nitekim bir kısım ödemenin bizzat davalı tarafından dava dışı işletmeye yapıldığını, davalının ödemesi gereken kira bedellerini davacının ödemiş olması sebebiyle davalıdan alacaklarının olduğunu, ayrıca kira bedeli dışında franchise sözleşmesi gereği davalının davacıdan satın aldığı malzemelere ilişkin fatura bedelleri ile reklam bedellerinden payına düşen miktarın da ödenmediğini, davalının, dava dışı plaza işletmesine kira bedellerini ödemediği için tahliye edildiğini savunarak karşı davanın reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince, dosya kapsamına ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, franchise sözleşmesinin 9.maddesine göre işyeri kira akdine v.s. yükümlülüklere dair franchise verenin hiç bir sorumluluğu olmadığı yönünde düzenleme olduğu, … Plaza A.Ş ile yapılan kira sözleşmesinin tarafının davacı-karşı davalı olduğu ve kira bedellerini… Plaza A.Ş’ye davacının ödemek zorunda olduğu, nitekim franchise sözleşmesi sonrası dönemde kira bedellerinin davacı karşı davalı tarafından faturalandırıldığı, bunun da franchise sözleşmesi sırasında kira bedellerinin davacı tarafından… Plaza A.Ş’ye ödendiğini gösterdiği, franchise sözleşmesi öncesi döneme denk gelen ödenmemiş kiralardan dolayı davacı hakkında dava dışı işletme tarafından başlatılan takip sonucu tahliye kararı verildiği, bu durumda da kira sözleşmesinin tarafının davacı olduğunun anlaşıldığı, sözleşmenin yürürlükte kaldığı 13 aya ilişkin kira bedellerini ödeme yükümlülüğü bulunan davalı karşı davacıların, kira bedellerini ödediklerinin bilirkişi raporuyla sabit olduğu, asıl davaya konu icra takibinde davacının kötüniyetli olduğu, kendi kusuru ile kiralananın tahliyesine sebebiyet verdiği, davalı- karşı davacının 23.000,00 TL tutarında davacıya mal satımında bulunduğu, malın teslim edildiği ve davacı karşı davalı tarafından ödeme belgesi ibraz edilmediği, karşı dava dilekçesinde bahsedilen çeklerle alakalı takip derdest olduğundan bu davaya konu edilemeyeceği, 250.000,00 TL olan franchise bedelinin ödenmediğine dair davacı tarafın herhangi bir iddiada bulunmadığı, kiralanan taşınmazın franchisse veren davacı-karşı davalının kira bedellerini kiralayan dava dışı… Plaza A.Ş ‘ye ödememesinden dolayı kusurlu hareketiyle tahliye edilmesi ve davalı-karşı davacı tarafından franchise sözleşmesinin fiilen yerine getirilmesinin artık imkansız olması ve franchise sözleşmesinin ancak 13 ay sürdürülebilmiş olması karşısında davalı -karşı davacının başlangıçta franchise giriş ücreti olarak sözleşmede kararlaştırılan 250.000,00 TL’lik ödemenin 47 aya tekabül eden kısmının karşılıksız kaldığı gerekçesiyle asıl davanın reddine, davalı karşı davacıların kötüniyet tazminatının kabulüne; franchise sözleşmesinden geriye
kalan 47 aya tekabül eden bedelin iadesinin gerekmesi sebebiyle davalı karşı davacının fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak şimdilik 15.000,00 TL talep ettiği gerekçesiyle taleple bağlı kalınarak karşı davanın kabulü ile 15.000,00 TL’nin 17/08/2010 dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile davacıdan alınarak davalıya verilmesine karar verilmiştir.
Hüküm, davacı karşı davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, taraflar arasında gelişen uygulamada, davacı tarafın kira bedelleri yönünden fatura düzenlediği, davalının da fatura karşılığı kira bedeli ödemesi yaptığı, davacı tarafça kesilen kira bedeli faturalarının tamamının davalı tarafça ödendiğinin tespit edildiği, kira akdinin dava dışı… Plaza ile davacı arasında yapıldığı, dava dışı işletmeye karşı kiraların ödenmesinden davacının sorumlu olduğu, franchise sözleşmesinde kiradan davalı- karşı davacının sorumlu olduğuna yönelik düzenlemenin dava dışı… Plaza’ya karşı davalının sorumluluğunu gerektirmeyeceği, davacı karşı davalıların… Plaza’ya yönelik düzenlendiği belirtilen iki adet çek teslim belgesinin sunulma tarihi göz önünde alındığında bunların 26/07/2010 dava tarihinden çok sonra olduğu, ayrıca çeklerin kira borcuna karşılık verilip verilmediğinin ve hangi kira bedeli karşılığında verildiğinin anlaşılamadığı, davacı tarafın bu hususta… Plaza tarafından düzenlenen makbuz ya da belge sunamadığı, davacının franchise sözleşmesinden önceye ait kira borçlarının da bulunduğu dikkate alındığında davalının kira borcunun ispatı yönünden delil olarak değerlendirilemeyeceği, asıl davanın reddine yönelik kararın yerinde olduğu ancak takibin kötüniyetli yapıldığından bahisle kötüniyet tazminatına karar verilmişse de davacının sözleşmeden kaynaklanan alacağının ve kira alacağının bulunduğundan bahisle takip başlatmasında kötü niyetini ispatlar delil bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin asıl davaya yönelik istinaf talebinin kısmen kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, asıl davanın ve davalı-karşı davacıların kötü niyet tazminatı talebinin reddine; karşı davada franchise akdinin davacı tarafın kusuru ile imkansız hale geldiği dikkate alındığında davalıya adres değiştirme suretiyle sözleşmeden faydalanmaya devam yükümlülüğünün yüklenemeyeceği, ilk derece mahkemesinin kararının gerekçesinde, davalı karşı davacının taleplerinden; 23.000,00 TL mal satımını ispat edemediği ayrıca 34.000,00 TL alacağı yönünden ayrı bir icra takibi devam ettiğinden bu davaya konu edilemeyeceği, sadece 5 yıl süreyle yapılan franchise sözleşmesinin 13 ay sonunda sona ermesi nedeniyle kalan kısmın davalı karşı davacı tarafından talep edilebileceğinin açıklandığı, kısmi dava açıldığından şimdilik 15.000,00 TL’nin tahsiline karar verildiği belirtilmişken hüküm kısmında karşı davanın kısmen kabulü yerine kabulüne karar verildiğinin yazılmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesi ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, karşı davanın kısmen kabulüne, karşı davacı tarafın franchise bedeli alacağından taleple bağlı kalınarak 15.000,00 TL’lik kısmının davacı- karşı davalılardan 17/08/2010 dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte tahsil edilerek davalı karşı davacılara ödenmesine karar verilmiştir.
Karar davacılar- karşı davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik olarak yapılan istinaf başvurusu üzerine HMK’nın 355 vd. maddeleri kapsamında yöntemince yapılan inceleme sonucunda Bölge Adliye Mahkemesince esastan verilen nihai kararda, dosya kapsamına göre saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kurallarına aykırı bir yön olmadığı gibi HMK’nın 369/1. ve 371. maddelerinin uygulanmasını gerektirici nedenlerin de bulunmamasına göre usul ve yasaya uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.