Karar Metni

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 19.12.2019 tarih ve 2016/1080 E. – 2019/1010 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin tek taraflı ve haksız olarak davalı tarafça feshedildiğini, sözleşmenin süresinden önce sona ermesi nedeniyle davacı şirketin zarara uğradığını, davalı şirketin sözleşmenin fiili olarak yürürlüğe girdiği tarihten beri taahhüt ettiği yıllık tonajda ürün almayarak sözleşmeyi ihlal ettiğini, ayrıca sözleşme ilişkisi sebebi ile davalıya ariyet olarak bırakılan tüm demirbaşların iadesi için gönderilen ihtarnamenin sonuçsuz kaldığını iddia ederek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 7.000,00 TL cezai şart ve kar mahrumiyeti alacağı ile demirbaş bedeli olarak 7.000,00 TL olmak üzere toplam 14.000.-TL’nin tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacı taleplerinin haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılamaya göre; sözleşme uyarınca davalı bayinin demirbaş olarak kendisine teslim edilen malzemeleri masrafları kendisine ait olmak üzere sökerek davacının göstereceği adrese teslim etmesi gerektiği, davalı taraf bu konuda kendilerine yer gösterilmediği gerekçesi ile malların aynen iade alınabileceği ancak sözleşmedeki tazminat bedelinin istenemeyeceğini ileri sürmekte ise de, demirbaş malzemelerin alınması, ya da bir yetkili gönderilmesi ya da adres bildirilmesi hususunda davalı tarafından davacıya gönderilen İzmir 11. Noterliğinin 25/01/2008 tarih ve 02331 yevmiye nolu ihtarnamesinin davacıya adı geçenin taşındığından bahisle tebliğ edilemediği, davalı tarafından davacının bu konuda uyarıldığına veya bilinen adreslerine ihtarnamenin yeniden gönderildiğine ya da herhangi bir şekilde bilgilendirildiğine dair bir belge de ibraz edilmediği, davalının ihtarnamesinde açıkça malzemelerin teslim alınmaması halinde mahkemeye başvurarak tevdii mahalli isteneceği bildirilmesine rağmen, bu konuda mahkemeye müracaat ile BK 96 maddesi uyarınca tevdii mahalli tayini suretiyle borcundan kurtulduğunu savunmadığı, nihayet davalının iade ve teslimin davacının temerrüdü sebebi ile olamadığını delillendiremediği, davacının yıllardır depoda eskimeye terk edilmiş (Karşıyaka 3. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2007/15 D.iş sayılı dosyası ile tespit edildiği üzere) malzemeyi aynen geri almaya zorlanamayacağı ve sözleşme gereği davacının 100.000 USD talebe hakkı doğduğu (ıslah ile talep edilen TL miktarı) gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, davacı yanın cezai şart tazminat talebinin reddine, davacı yanın demirbaşlar yönünden talebinin kabulü ile 7.000.-TL’nin dava tarihinden itibaren, 154.750.-TL’ nin ise ıslah tarihi 05/07/2011 tarihinden, ancak ıslah edilen miktara ıslah tarihinden itibaren ticari avans faizi işletilmek suretiyle davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, bayilik sözleşmesinin süresinden önce haksız feshi nedeniyle cezai şart, kâr mahrumiyeti ve ariyet olarak bırakılan demirbaşların bedelinin tahsili istemine ilişkin olup mahkemece cezai şart tazminat talebinin reddine, ariyet olarak bırakılan demirbaşlar yönünden talebinin ise kabulüne karar verilmiştir.
Resmi Gazete’nin 14.07.2002 gün 24815 sayılı nüshasında yayımlanan Rekabet Kurulunun 2002/2 sayılı “Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği” nin 2. maddesi ile dikey anlaşmalar, bir diğer ifade ile üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki ya da daha fazla teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılan anlaşmalar, anılan Tebliğde belirtilen koşulları taşıması kaydıyla, Kanunun 4. maddesindeki yasaklamadan Kanunun 5. maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak grup olarak muaf tutulmuştur. Ancak bu muafiyet de Tebliğin 5. maddesinin (a) bendi ile “alıcıya getirilen belirsiz süreli veya süresi beş yılı aşan rekabet yükümlülüğü” bakımından sınırlandırılmıştır. Eş söyleyişle belirsiz süreli ya da süresi beş yılı aşan ve rekabet yasağını içeren sözleşmeler bakımından maufiyet uygulanması söz konusu olamayacaktır.
Ayrıca Tebliğin Geçici 2. maddesi; “2007/2 sayılı Tebliğ’in yürülüğe girdiği tarihte 2002/2 sayılı Tebliğ ile sağlanan grup muafiyetinden yararlanmakta olan, ancak 2002/2 sayılı Tebliğ’in 2007/2 sayılı Tebliği ile değişik 2. maddesinde öngörülen kapsamın dışında kalan anlaşmaların bu Tebliğ’in yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde düzenlenen şartlara uygunluğunun sağlanması gerekir. Bu süre içerisinde anılan anlaşmalara 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde öngörülen yasaklara uygulanmaz” hükmü getirerek, sınırlamanın daha önce akdedilmiş sözleşmeler bakımından da dikkate alınacağı kararlaştırılmıştır.
Taraflar arasındaki sözleşme tarihi 03.09.2003 olup yukarıda bahsedilen Rekabet Kurulunun 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği gereğince sözleşmenin 5 yıl geçerli olduğu kabul edileceğinden sözleşme bitim tarihi 03.09.2008′ tir. Davalı taraf sözleşmeyi 5 yıldan önce 22.10.2007 tarihinde feshetmiştir. Davalının fesih ihtarında gösterdiği diğer fesih sebepleri ise taraflar arasındaki sözleşme hükümlerinin tekrarı niteliğinde olup davalı tarafından belirtilen başkaca somut bir fesih sebebi yoktur. Bu nedenle davalının feshi, haksız fesih olup sözleşmenin 5 yıllık sürenin dolmasından önce feshedilmesinden dolayı davacının son bir yıla ilişkin cezai şart talebinde bulunabileceği hususu gözetilmeksizin mahkemece yazılı şekilde cezai şart isteminin reddine karar verilmesi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.